MUSTAFA SUPHİ HAKKINDA

KARADENİZ BUNU DUYSUN DERİNLİKLERİN

1- 1883 Giresun Doğumlu Mustafa Suphi, İstanbul Hukuk ve Paris Siyasal Bilgiler mezunuydu.
2- 1908’de İstanbul’a döndüğünde gazeteciliğe başlar ve İttihat ve Terakki Partisine üye olur.
3- 1912 Kongresinde Enver Paşa ile ters düşer ve partiden ayrılır ve muhalefete başlar.
4- Sadrazam Mahmut Şevket Paşa’nın öldürülmesi üzerine suçlananlar arasında yer alır ve İttihatçıların sürgünlerinden nasibini alarak Sinop’a sürülür.
5- 1914’de Rusya’ya kaçar. Savaş çıkınca Osmanlı tebasından olduğu için sürgüne gönderilir.
6- Sürgünde sosyalist devrimcilerle tanışır ve sosyalizmi benimser.
7- Ekim Devriminden sonra Moskova’ya döner ve devrimin önderlerinden Sultan Galiyev’in sekreterliğini yapmaya başlar.
8- Sultan Galiyev’in ideali sosyalist Turan’dı. Mustafa Suphi de bu çizgide mücadele etmeye başladı.
9- Rusya’ya kaçan Enver Paşa ve İttihatçılar da Bakü’de sosyalizm faaliyetine girişmişlerdi.
10- Mustafa Suphi ile Enver Paşa’nın yolları Bakü’deki komüntern’de kesişti. İki taraf arasında büyük çekişme yaşandı.
11- Mustafa Suphi’nin Enver Paşa aleyhine , “Kurultaya değil halk mahkemesine!” sloganı attırması ve İttihatçıları tasfiyesi Enver Paşa’nın Suphi düşmanlığını had safhaya çıkardı.
12- Enver Paşa’nın Lenin, Stalin ve Çiçerin ile ilişkileri iyiydi. Onlar da aralarındaki mektuplaşmalarda Enver Paşa’nın Anadolu için değerlendirilebileceğinden bahsetmekteydiler.
13- Enver Paşa’nın amacı Türkiye’ye dönmek ve lider olmaktı. Bunun için Mustafa Kemal’in başarısızlığını fırsat kollamaktaydı. Bu da olmazsa Trabzon’daki çetelerle birleşip bir darbe yapma fikrindeydi. Trabzon ve havalisinde Hakim olan Yahya Kahya Enver Paşa’nın adamıydı.
14- TKP’yi kuran ve Anadolu’ya geçip Milli Mücadeleye katılmak isteyen Mustafa Suphi, parti yönetimindeki Süleyman Sami vasıtasıyla Mustafa Kemal’e bu isteğini iletir.
15- Mustafa Kemal davet göndermiş değildir. Tek bir temsilcinin gelmesi şartıyla onay vermiştir.
16- Mustafa Suphi bu uyarıya uymaz ve 18 kişi olarak Kars’tan giriş yapar.
17- Mustafa Suphi Kars’ta güzel karşılanır. 18 gün burada kalır ve örgütlenme hazırlıklarına girişir.
18- Erzurum’a geldiklerinde gericilerin tepkisiyle karşılaşır ve şehre giremezler. Karabekir Paşa’dan 2 kola ayrılıp Ankara’ya bu şekilde gitmek isterler. Karabekir Paşa bunu uygun bulmaz. Zaten Ankara’ya telgraf çekmiş ve durumun olumsuzluğunu bildirmiştir.
19- Karabekir Paşa, güvenlikleri için toplu halde Ankara’ya Trabzon-İnebolu üzerinden gidilmesini ya da Rusya’ya geri dönülmesinin şart olduğunu söyler.
20- Mustafa Kemal, Meclis gizli oturumunda İttihatçı vekillerin kendisine, hükümete ve Kazım Karabekir’e yönelik komünistleri koruma, komünist partisi kurma, Mustafa Suphi’leri memlekete sokma suçlamalarına yanıt verir. Bolşeviklerle ittifakları ve yardım beklentileri nedeniyle buna mecbur olduklarını, ayrıca fikir mücadelesinin üzerine yine fikirle gitmek gerektiğini, şiddetin doğru olmadığını belirtir ve “Onun için Mustafa Suphi’ye
ceza yapamazsınız efendim” der. Ayrıca Mustafa Suphi’lerle ilgili tüm tasarrufların Karabekir Paşa’da olduğunu ve yurt dışına geri gönderme kararı aldığını belirtir.
21- Mustafa suphi’ler Trabzon’a geldiklerinde şehir merkezinde binlerce insan onları beklemekte ve aleyhlerinde bağırıp durmaktadır, halk galeyan içindedir.
22- Mustafa Suphi’ler içinden İttihatçı ajanı olduğu kuvvetle muhtemel 2 kişi Maçka’da ekipten ayrılır. Bunlardan biri Süleyman Sami’dir.
23- 28 Ocakta şehir merkezindeki kalabalığın galeyanı nedeniyle 15’ler bir motora zorla bindirilerek gönderilir.
24- Aylar sonra öğrenilir ki koyu İttihatçı Yahya kahya ve adamları bir başka motorla arkadan yetişmiş ve 15’leri katletmişlerdir.
25- Mustafa Suphi’nin Rus eşi Maria’ya Yahya Kahya’nın el koyduğu ve daha sonra Rize’deki arkadaşlarına gönderdiği, Mariya’nın burada öldüğü rivayet edilir.
26- Moskova’dan Mustafa Suphi’lerin akibetiyle ilgili soruya Ankara tarafından muhtemelen bir deniz kazasına uğradıkları yanıtı verilir.
27- Moskova konu üzerinde durmaz ve mart ayında Ankara’ya ilk yüklü yardım yapılır.
28- Mustafa Suphi’lerin öldürüldüğü meydana çıkınca Yahya Kahya hakkında soruşturma başlar. İttihatçılar Yahya Kahya’nın yargılanmasını engellemeye çalışırlar.
29- Katliamdan ancak 1 yıl sonra Yahya Kahya yargılanır ama delil yetersizliğinden serbest kalır.
Mahkeme heyetine İttihatçıların baskı yaptığı ileri sürülür.
30- Yahya Kahya, sağda solda “Bir tek ben miydim sanki, konuşursam görürler” şeklinde laflar ettiği rivayet edilir.
31- Yahya Kahya öldürülür. Aleyhinde atıp tuttuğu için Topal Osman tarafından öldürüldüğü iddia edilir ama Topal Osman “Ben yaptığım her şeye sahip çıkmışımdır, ben yapmadım” diye reddeder. Yıllar sonra Muhafız takım komutanı İsmail Hakkı Tekçe’nin anılarında Yahya Kahya’yı kendisinin öldürdüğü itirafı gerçeği ortaya çıkarır.
32- Mustafa Suphi’leri öldürenlerin arkasında birilerinin olup olmadığı, varsa kimin olduğu bugüne kadar çözülebilmiş değildir. Suçlamalar kanıtsız iddialardan ve tahminlerden ibarettir.
33- Ne Mustafa Kemal’in ne de Kazım Karabekir’in katliam emri vermesi akılla, mantıkla bağdaşır değildir. Yine Galiyev düşmanlığı nedeniyle Stalin’in öldürttüğü de uzak ihtimaldir.
34- Akla en yatkın ihtimal, Karadeniz’de terör estiren Yahya Kahya çetesinin kendi tasarrufu olduğu ya da Ankara’daki İttihatçı önde gelenlerden veya Enver Paşa’dan direktif aldığıdır.
35- Gizli meclis tutanaklarında Mustafa Kemal’in konuşmasında Mustafa Suphi’ler için serseri demesinden, komünizm aleyhindeki sözlerinden katliam emri verdiği sonucu çıkarılamaz. Gizli celse olduğu halde konuşmasının tam metni okunduğunda görülecektir ki onları eleştirmekte ama diğer yandan şiddetli yaptırım isteyen İttihatçılara karşı onları savunmaktadır.

36- Onbeşler: Mustafa Suphi, Ethem Nejat, Dr. İsmail Hakkı, Kazım Ali, Bahaeddin, Emin Şefik, Mustafaoğlu Mehmet, Cemil Nazmi, Maksut, Çitoğlu Nazmi İsmail, Topçu İsmail Hakkı, Mehmet Ali, Hayreddin, Kazım Hulusi, Halitoğlu Mehmet.

37. MUSTAFA SUPHİ VE YOLDAŞLARINI ENVER PAŞA’CI İTTİHATÇILARIN
KATLETTİĞİNE EK KANIT:

‘…Komünist Partisi Reisi Suphi Bey, Bakü’de aleyhimde bulunduğu için biçareyi Trabzon’da evvela karla tükürükle hamallar epeyce ıslattıktan sonra bir motorbotla Batum’a iade etmek üzere yola çıkarmışlar. Halbuki yanına yüz yirmi bin Rus altını olduğundan kendisini zanlarınca yolda öldürmüşler paralarını almışlar. Mamafih bunu benim için yaptıklarından memnun olduğumu ve başkasına söylememelerini tembih ettim. Bence düşman da olsa, madem ki Müslüman, böyle olmamalıydı. Fakat ne çare yazılan çekilirmiş.’ (Enver Paşa’nın 24 Nisan 1921 tarihli mektubundan)’’

(Bak: Enver-Murat Bardakçı-İş Bankası Yayınları-Kasım 2015-Sayfa 241)

http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/GZC/d01/CILT01/gcz01001136.pdf

http://www.karalahana.com/makaleler/tarih/mustafa-suphi-yoldaslari-ittihatcilar-oldurdu.htm

http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Ara.aspx?araKelime=mustafa+suphi&isAdv=false

http://gazetevatanemek.com/index.php/analizler/item/7141-ilk-kez-yayimlanan-sovyet-raporu-mustafa-suphinin-son-saatleri.html