BIG BANG'DEN ÖNCE

Tarihin her döneminde evrenin nasıl varolduğu merak konusu olmuştur. İnsanlar bu sorunun cevabını  mitolojik hikayelerle açıklamaya çalışmışlardır. Hemen hemen her kadim toplumun bir yaratılış efsanesi vardır. Ve çoğunlukla da bu efsanelerde önce yerin ve göğün yaratıldığı anlatılır. Bu mitolojik hikayeler benzer şekilde dinlere de taşınmıştır.

Tabi ki bilim, hikayelere, efsanelere değil bilimsel gerçeklere önem verir. Amacı tanrının varolup olmadığı bulmak değildir ama evrenin nasıl oluştuğu bilimin en önemli konularından biridir. Bilim ve teknolojinin hızla geliştiği son asırlarda evren ile ilgili bilgi dağarcığı da büyüdü. Newton sonsuz büyüklükte ve değişmeyen bir Evren modeline inanıyordu. Oysa Newton’un yerçekimi yasaları bu Evren modeli ile çelişiyordu. Madem ki çekim gücü vardı, neden evrendeki tüm maddeler birbirini çekip tek bir hal almıyordu?

Kant gibi bir filozofun bu konu için “zihnin çözemeyeceği sorunlardan biri” şeklindeki görüşüne yönelik eğilim, Rus fizikçi Alexander Friedmann ile Belçikalı papaz ve bilim adamı Georges Lemaitre’ın tezleriyle değişmeye başladı. Einstein’ın genel görelilik kuramından hareket eden bu iki bilim adamına göre evren’in genişlemesini geri sardığımızda evren tek bir bileşimden patlayarak oluşmuş ve tek bir atomdan ortaya çıkmıştı. Nitekim Amerikalı astronom Hubble’ın evrenin genişlediğini gözlemleyip kanıtlamasıyla big bang teorisi ortaya çıkmış ve tartışılmaya başlamıştı. Genel olarak da bilim çevresince kabul görmüştü.

Dinler big bangı yoktan varoluş olarak nitelendirerek tanrı inancına bir kanıt gibi göstermeye çalıştılar. Çünkü o zamana dek materyalistlerin tezlerinden olan maddenin-evrenin ezeli olduğu düşüncesi çökmüştü. Fakat big bangi benimsemeyen materyalistler olduğu gibi, big bang teorisinin evrenin ezeliliğini çürütmekle beraber maddenin ezeliliği tezini çürütmediğini öne süren materyalistler de çoktu.

Peki ama başlangıçta ne vardı? Bu sonsuz denebilecek büyüklükteki enerji nasıl oluşmuş ve küçücük bir maddeye sığabilmişti? İlk varlık nasıl ortaya çıkmıştı?

Varlığın başlangıcı yoktur, olamaz. Varlığın dönüşümünün, nitelik-biçim değişikliğinin başlangıcı olabilir. Öncelikle şunu bilmeli ve kabul etmeliyiz: Bir şey hep vardı. Çünkü hiçbir şeyin olmadığı bir yokluktan bir şeyin varolması mümkün değildir. Yani, “başlangıçta hiçbir şey yoktu” diye düşünülemez. Bu konuda öne sürülen “false vacuum” ve benzeri iddialar temelsizdir. Mutlak yoklukta vakum dalgalanmaları oluşamaz. Bunun için de bir varlığa ihtiyaç vardır. Ama mutlak yokluk olarak düşünülmediği takdirde ilk enerjinin vakum dalgalanmalarıyla oluştuğu söylenebilir. Örneğin Victor J. Stenger’in görüşü bu yönde.

Öyleyse bir başlangıç olamaz ve başlangıçta yokluk olsaydı bugün hiçbir şey olmazdı. Demek ki hep bir şey vardı ve bir şey var olduğuna göre yokluktan söz edilemez. Ya da yokluğun tanımı, o şeyin kapsamının dışı olarak tanımlanabilir.

Eğer Termodinamiğin Enerjinin sakınımı kanunu evrende ve varsa evren ötesinde de geçerliyse, yani “Enerji yoktan var edilemez ve yokedilemez, ancak şekil değiştirebilir.” ise; Hep varolan şeyin enerjisi, bugün varolan enerji ile aynı büyüklüktedir. Hep varolan bu muazzam enerji kapasiteli şey, bugün gördüğümüz-göremediğimiz tüm varlıkların kaynağıdır. Ondan oluşmuşlar, ondan değişime-dönüşüme uğramışlardır. Hep varolanın belirgin bir değişime-dönüşüme uğramazdan önce bilinçli-iradeli-kudretli olması konusuna gelirsek, muazzam enerji kapasitesinden dolayı kudretli olduğu söylenebilir ama bir bilinç ve iradeden söz edilemez. Çünkü kendiliğinden bir bilinç ve iradenin varolması mümkün değildir. Dolayısıyla dinlerin inancındaki bilinçli-iradeli tanrı tezi kanıtlanamaz. Bilimin ulaşmak istediği bilgi, bu varlığın belirgin bir değişime uğramadan önceki hali ve evrenin oluşumuna değin geçirdiği aşamalardır. Hepimizin de bilmediği ve merak ettiği konu budur. Bir anlamda bugün “doğa” olarak adlandırdığımız gücün-varlığın, evrenden önceki ya da big bang ve big crunch döngülerinin başlangıcındaki halidir ki; eğer bu döngü sonsuz olarak nitelendirilebilecek bir süreçten beri mevcutsa bu bilgilere ulaşabilmek olanaksız olacaktır.

Bilim, bize her şeyin Big Bang ile başladığını söylüyor ve bugüne dek neler olduğuna dair önemli bilimsel kanıtlar da veriyor. Ancak big bang öncesine ilişkin hiçbir şey söyleyemiyor, söylemesi de olası görünmüyor.

Bertrand Russsel, “ Bilim bildiklerimiz, felsefe ise bilmediklerimizdir ” demişti. Yani, bilim gözlemlenebilen, deneylenebilen ve kanıtlanabilen konularda bizi aydınlatabilir. Bilinmeyen ve bilinmesi olanaksız konular felsefenin alanına girer. Dolayısıyla big bang öncesine ait konularda bilimsel felsefe devreye girecektir. Bilimsel bilgiler temel alınarak akıl yoluyla fikirler üretilecek ve en doğru, en bilimsel fikre varılacaktır.

Bu fikirlerden biri de evrenimizden başka evrenler olabileceği tezidir.  Hatta sonsuz sayıda evren olabileceği de fikirler arasındadır. Biz kendi evrenimizin büyüklüğünü  tahayyül edemezken sonsuz sayıda evreni algılayabilmek mümkün değil. Çok müthiş birşey. Ama gerçek olması çok zayıf olasılık.

Birden fazla evren fikrinden yola çıkıldığında büyük patlama yerine büyük çarpışmanın olmuş olabileceği de söylenebilir. Gözlemlenen genişleme bu çarpışma neticesi oluşmuş olabilir. Tabi bu fikirler varlığın sebebinin aydınlatılmasını daha da zora sokar. Dolayısıyla şunu söyleyebiliriz: Evrenin oluşumunun sebebi, varlığın mevcudiyetinin sebebini açıklamayabilir.

Ancak bir gerçek var ki daha önce de belirttiğimiz gibi mutlak yokluk, hiçlik yoktur ve bir varlık hep vardı, dönüşüme-değişime uğradı ve evrenimiz oluştu.  Farabi ve İbni Sina gibi düşünürler, südur teorisiyle tüm varlıkların bu ilk varlıktan taştığını, oluştuğunu öne sürmüşlerdi. Bu kaynak varlık fikri panteizmin tanrı inancına benziyor. Bilime de pek ters düşmüyor. Ama dinlerin mükemmel yaratıcı inancına uymuyor. Yaratıcı bir tanrı öne sürebilmek için ilk varlığın bilinç ve irade kazanacak şekilde bir değişime-dönüşüme uğradığına dair bir tez ileri sürmek gerekir. Ama dinler tanrının ezelden bilinçli olduğu iddiasındadırlar. Saf enerjide bilinç olabilir mi? Buna kesin bir yanıt vermek mümkün değil. “Enerjinin değişiminden bilinçli bir üstün varlık çıkar mı?” sorusuna ise olumlu yanıt verilebilse dahi, “Üstün varlık çıkabiliyorsa, şimdiki mevcut varlıklar da çıkabilir.” denebilir.

Bilimin insanlığı getirdiği bu noktada artık dinler de tanrı konusunun sadece inanç olduğunu kabul etmekteler. Diyanet bu konuda “Tanrı’nın varlığı meselesi, bilimsel bir konu olmaktan ziyade inançla ilgili bir durumdur.” diyebiliyor artık. Bilimsellik ve tanrı inancı

Saf Tanrı  inancı insanlık için olumsuz değil, hatta bu inancın psikolojik yararları olduğu da söylenebilir. Ama işin içine tanrıdan mesaj aldığını, vahiy aldığını öne sürenler girdikçe, dini kurumlar, mezhepler-tarikatlar çoğaldıkça insanlar tanrı ile aldatılıyor, tanrı ile sömürülüyorlar. İnsanların Tanrı inancından ziyade, tanrıyı kullananlardan kurtulması gerekiyor.